Szpik, podobnie jak krew podlega ciągłej regeneracji, więc oddając szpik dawca nic nie traci.
Można go pobrać na dwa sposoby:
Pierwsza metoda pobranie komórek krwiotwórczych ze szpiku:
Od dawcy, przy pomocy igły, pobiera się około 1000 ml szpiku z jednej lub obu kości talerza biodrowego (ilość zależy od wagi biorcy i dawcy, maksymalnie 25 ml/kg dawcy). Zabieg trwa ok. 1 godziny i odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Szpik w organizmie dawcy w ciągu kilkunastu dni regeneruje się. Dodatkowo, dawcy przetacza się jego własną krew pobraną ok. 14 dni wcześniej (oddanie krwi aktywizuje szpik, a później, z powodu ubytku przez pewien czas krew jest produkowana wolniej).
Co się dzieje po pobraniu szpiku tą metodą?
- Dawca opuszcza szpital na drugi dzień po oddaniu szpiku.
- Następstwem znieczulenia mogą być nudności i ból głowy.
- Po zabiegu nieprzyjemnymi objawami dla dawcy może też być, utrzymująca się do kilku dni, bolesność w miejscu ukłuć.
- U około 10% dawców może wystąpić gorączka i ogólny dyskomfort.
- Być może, po jakimś czasie dawca zostanie poproszony o oddanie krwi lub płytek krwi dla pacjenta poddanego przeszczepowi szpiku. Jest to również procedura bezpieczna i nie stanowiąca żadnego uszczerbku dla zdrowia.
Druga metoda czyli leukafereza:
Jest to separacja komórek jednojądrowych z krwi obwodowej stosowana jako alternatywa do pobrania szpiku drogą zabiegu operacyjnego.
Celem zabiegu jest uzyskanie komórek posiadających zdolność odbudowy układu krwiotwórczego, które mogą następnie służyć jako materiał przeszczepowy. Procedura jest mało inwazyjna i niebolesna, polega na założeniu wkłuć do żył w okolicy zgięcia łokciowego. Krew pobierana z jednej kończyny po odseparowaniu komórek krwiotwórczych podawana jest z powrotem do żyły w drugiej kończynie górnej. Liczba separacji koniecznych do uzyskania materiału na jeden przeszczep wynosi od 1 do 2 zabiegów. Czas trwania zabiegu wynosi od 180 do 240 min. Dawcy poddawani są przed leukaferezą mobilizacji z zastosowaniem czynnika wzrostowego.
W porównaniu z uzyskaniem materiału przeszczepowego drogą pobrania szpiku, metoda ta posiada następujące zalety:
- możliwość pobrania materiału przeszczepowego bez konieczności zastosowania znieczulenia ogólnego, co jest mniej obciążające dawcę oraz pozwala na zmniejszenie kosztów leczenia (sala operacyjna, anestezjolog);
- możliwość przeprowadzenia procedury w trybie ambulatoryjnym tzn. dawca zgłasza się do szpitala (Pracownia Cytoferezy) tylko na czas przeprowadzenia zabiegu.
Objawami ubocznymi leukaferezy może być drętwienie i mrowienie w różnych częściach ciała, szybko ustępujące po podaniu preparatów z wapniem. Proces przejściowo obniża też krzepliwość krwi.